Φέτος στο ΤΟΠΟΣ ΑΛΛΟΥ έχουμε δύο πολύ ενδιαφέρουσες παραστάσεις. Ξεκίνημα με το CONTE CARAMELLA που είναι μια μουσική κωμωδία του Carlo Goldoni, σχετικά άγνωστη στο ευρύ κοινό. Τι ήταν αυτό που σας έκανε να την επιλέξετε?
Η γνωριμία και η συνάντηση μου με τον conte Caramella προέκυψε μετά από μια λεπτομερή έρευνα αρκετών μηνών. Η αλήθεια είναι ότι αρκετά χρόνια τώρα θέλω να ταξιδέψω στο σύμπαν του Γκολντόνι το όποιο δεν είναι μικρό και ευκαταφρόνητο. Έχει γράψει πάνω από 200 έργα που σηματοδότησαν εν πολλοίς την αρχή του αστικού θεάτρου. Κάτω από ορισμένα κριτήρια ξεχώρισα 6 έργα του και τα έδωσα στην Ελισσάβετ Γκοτσοπούλου, θεατρολόγο και βαθύτατο γνώστη της Ιταλικής, όχι μόνο της τρέχουσας αλλά και της Βενετσιάνικης διαλέκτου. Κατέληξα στον Conte Caramella γιατί έχει κάποια χαρακτηριστικά που δεν μπορείς να τα παρακάμψεις. Μια καθαρόαιμη και πολύ κομψή κωμωδία, ένα κωμικό θρίλερ, με Οδυσσειακά στοιχεία. Στο έργο υπάρχει μια Πηνελόπη που την περιτριγυρίζει ένα μνηστήρας στον οποίο ανθίσταται (με δυσκολία μεν αλλά τα καταφέρνει μέχρι στιγμής). Το έργο διαδραματίζεται μία νύχτα που ο Οδυσσέας (Ο Conte Caramella) επιστρέφει από τον πόλεμο και μάλιστα ντυμένος ζητιάνος όπως και ο Ομηρικός Οδυσσέας.
Οι περιπέτειες από κει και πέρα μεταξύ των υπηρετών και αριστοκρατών είναι πραγματικά ξεκαρδιστικές και αρκετά πρωτότυπες σε σχέση με άλλα έργα του Γκολντόνι που τα είδαμε και τα ξαναείδαμε. Και εδώ κυριολεκτώ διότι το έργο παίζεται για πρώτη φορά μετά το 1751 (Βενετία, Θέατρο Σαν Σαμουέλε). Το ΤΟΠΟΣ ΑΛΛΟΥ δεν υπερβάλει ότι έκτός από παγκόσμια πρεμιέρα (μετά το πρώτο ανέβασμα πριν από 3 αιώνες) εμπλουτίζει την Ελληνική παραστασιολογία με ένα καινούργιο, άγνωστο έργο ενός κλασικού και μεγάλου συγγραφέα.
Και βέβαια υπάρχει και η μουσική και τα τραγούδια του Κώστα Θωμαίδη που θα τραγουδηθούν από πολύ καλούς ηθοποιούς και τραγουδιστές που προέκυψαν από αυστηρή οντισιόν.
Τον Ιανουάριο επίσης θα ανέβει μία παράσταση που αφορά την σχέση του Φρίντριχ Νίτσε και του Ρίχαρντ Βάγκνερ, έχοντας αφετηρία μία συνάντηση που δεν έγινε ποτέ και φόντο τον φασισμό. Από που εμπνευστήκατε την ιδέα?
Το Νίτσε-Βαγκνερ είναι ένα έργο για το φασισμό. Οι δύο μεγάλοι διανοητές και δημιουργοί – φίλοι στενοί κάποτε και μετά θανάσιμοι εχθροί- ανεβάζουν στη σκηνή τους λόγους και τις συνθήκες όλη την εποχή, που έκανε το ναζισμό να εκμεταλλευτεί την φιλοσοφία του ενός και τη μουσική του άλλου για να στηρίξουν μια ιδεολογία κανίβαλων.
Η φιλοσοφία και η τέχνη είναι απαραίτητες για να στηρίξουν μια ιδεολογία στις μάζες. Έτσι μερικές δεκαετίες μετά από τον θάνατο του Νιτσε και του Βάγκνερ ο Χίτλερ παραποιώντας τις θεωρίες περί του «υπεράνθρωπου» του Νίτσε και την μουσική του Βάγκνερ, κόβοντας και ράβοντας έδωσε στο λαό μια κοσμοθεωρία που υποστήριζε τα εγκλήματα τους. Παραπλανήθηκε ένας λαός με όργανο την τέχνη και την φιλοσοφία. Σήμερα με την άνοδο του φασισμού πανευρωπαϊκά αλλά και στην Ελλάδα αυτή η σχέση τέχνης/φιλοσοφίας και πολιτικής πρακτικής παίρνει ένα καινούργιο φως στον 21 αιώνα και πολύ περισσότερο σε μια χώρα που οι μνήμες τις δικτατορίας και της κατοχής δεν είναι πολύ μακριά. Πιστεύουμε ότι μια τέτοια παράσταση είναι χρήσιμη αν όχι απαραίτητη για την ιστορική μνήμη μας.
Σα ποιο βαθμό πιστεύετε ότι Θέατρο και Μουσική αλληλοσυμπληρώνονται? Μη ξεχνάμε άλλωστε ότι στο CONTE CARAMELA έχετε γράψει και τους στίχους των τραγουδιών.
Φυσικά και αλληλοσυμπληρώνονται. Όλες οι τέχνες λένε ιστορίες και δημιουργούν συναισθήματα, εξάπτουν την φαντασία με ένα τρόπο που κάνουν τον κάθε άνθρωπο, δημιουργό η θεατή, καλλιτέχνη για τον εαυτό του. Οι στίχοι που έγραψα για την παράσταση ήρθε φυσιολογικά και προέκυψε οργανικά όταν δούλευα το έργο μετά την πρώτη μετάφραση που μου έδωσε η Ελισσαβετ Γκοτσοπούλου. Είναι στίχοι που είναι ενταγμένοι στη δράση, στους χαρακτήρες και στην ιδιαιτερότητα τους μέσα στην παράσταση. Και τέτοια είναι και η μουσική του Θωμαίδη.
Ξεχωρίζετε κάποιες στιγμές στην καριέρα σας, που έπαιξαν ίσως τον σημαντικότερο ρόλο για εσάς?
Τα χρόνια της μαθητείας μου στο Λαϊκό Πειραματικό θέατρο του Λεωνίδα Τριβιζά, η ίδρυση του ΑΕΡΟΠΛΟΙΟΥ το 1985, η δημιουργία του ΤΟΠΟΣ ΑΛΛΟύ και η εγκατάσταση του στο κτίριο της Κεφαλληνίας 17 σε ένα από δεκαετίες εγκαταλειμμένο ιστορικό νεοκλασικό με όλα τα βασανιστήρια που είχαμε από την αθάνατη Ελληνική γραφειοκρατία. Αλλά και καλλιτεχνικά η συνάντηση μου με το Μπέκετ, η σύνθεση μιας βασικής δημιουργικής ομάδας με την ενδυματολόγο-σκηνογράφο Μίκα Πανάγου, τους μουσικούς Χαριτάτο, Ξενάκη, Κόκκαλη ήταν από τις ευτυχείς στιγμές.
Σας ιδρυτής του ΚΕΝΤΡΟ ΣΠΟΥΔΩΝ ΛΑΙΚΟΥ ΘΕΑΤΡΟΥ είστε σίγουρα από τους πιο κατάλληλους ανθρώπους για να μας πείτε πως βλέπετε τους σημερινούς υποψήφιους ηθοποιούς και το μέλλον τους.
Σκοτεινό και ζοφερό. Είμαι στο χώρο από το 1976, σχεδόν 40 χρόνια. Τόσο κακές συνθήκες για την θεατρική δημιουργία και τους ανθρώπους της δεν έχω ξανασυναντήσει. Και δεν είναι μόνο η κρίση και οι άμεσες συνέπειες της. Χωρίς αμοιβές, ασφάλιση αλλά και με μια ανασφάλεια στην καθεαυτή καλλιτεχνική δημιουργία, (δουλειές που διαλύονται πριν καν ξεκινήσουν, σε χώρους ακατάλληλους) με «παραγωγούς» που λυμαίνονται το χώρο του θεάτρου, οι ηθοποιοί αλλά και οι άλλοι επαγγελματίες του θεάτρου ασφυκτιούν.
Τα τελευταία χρόνια όλο και περισσότερος κόσμος αγκαλίζει το θέατρο. Αυτό νομίζετε ότι είναι κάτι το παροδικό ή ότι έχει τις βάσεις να διατηρηθεί?
Επιτρέψτε μου να έχω τις ενστάσεις πάνω στο φαινόμενο. Πάω θέατρο είναι μια πιο συνθέτη διαδικασία από το να ντυθώ και να πάω μια βόλτα στο Γκάζι για ένα ποτό και μπαίνοντας σε ένα μπαρ βλέπω και μια παράσταση που παίζεται εκεί κρατώντας ένα ποτήρι ουίσκι. Η παρακολουθώντας τα ραδιόφωνα που μοιράζουν προσκλήσεις η αγοράζοντας εισιτήρια από τα εκπτωτικά site για πενταροδεκάρες. Πάω θέατρο, σημαίνει κατ΄ αρχάς μια ανάγκη επικοινωνίας και ανθρώπινης επαφής με τον δημιουργό. Έναν δημιουργό που, είναι μοναδικός ακριβώς διότι ζωντανός αυτός, δημιουργεί σε παρόντα χρόνο για ζωντανούς ανθρώπους. Πιστεύω σε έναν ηθοποιό δημιουργό και όχι διασκεδαστή, πιστεύω στην Ψυχ-αγωγία και όχι στην διασκέδαση
Εκτός από τις παραπάνω παραστάσεις που ήδη αναφερθήκαμε, έχετε κάποια άλλα σχέδια για το άμεσο μέλλον?
Τα σχέδια δεν σταματούν ποτέ. Είναι το πιο υγιές κομμάτι της λειτουργίας μας. Μακάρι να ήταν έτσι και η πραγματοποίηση τους.
Στα άμεσα σχέδια μας είναι οι δύο παραστάσεις για εφήβους που ετοιμάζουμε «Αρχαίο Πάθος» Βασισμένη στην Αρχαία τραγωδία και στον οίκο των Ατρειδών, και το Γιάννης Χ=Xenos βασισμένο στην ενδοσχολική βία.
Τζανιδάκης Κων/νος